|
دره صوف سر زمین آزادگان دره صوف در گذر تاریخ- سیرعلمی،هنری،اقتصادی ،سیاسی چهره های اکادمیک... درباره وبلاگ  وبلاگ « دره صوف سر زمین آزادگان» با نگاه جدید به مسائل علمی، فرهنگی؛ دینی ، اجتماعی وسیاسی؛ دره صوف افغانستان و بارعایت اصل احترام متقابل افکار ، عقاید واندیشه دیگران ، تمایل دارد درعرصه های فوق اطلاع رسانی و اظهار نظرنماید و لذا در حوزه نظر و اندیشه ای از اظهار نظر کلیه اندیشمندان و متفکران استقبال می کند. به امیدی روزی که آزادی واقعی،درسر زمین استبداد زده افغانستان تحقق پیدا کند. *** naeeb.tawassuli@gmail.com *** پامیــربـه حیــرت آمـد ازپـــایــــــــــــــداری، بـــابـــا آفــــــــــرین گــفت: نبــرد تــن به تن دره صــوف جرمت چه بود که قلبت بخون تپان نمودند؟ زچیست زدنـد به آتـــش اهـل فـتن دره صوف؟ درکشـــــــــــــور خــــــــود آخــرما بودیــم مـــهاجـــــــر جاــن و روان به زنجــــــیر،زنجــیرشکن دره صوف دارد به دل هـــــــــــــزاران، داســــــــتان غمگـساران ازکــــــــین اهــل عـــدوان، کوه ودمن دره صــوف بادا بــلــند نـامـت پــایـــــــــــــــــــــنده بــاد قــامــــــت آزاد یسـت پــــــــیامــت، بــرهـم وطــن دره صـوف رفتند به خــــــــــــواب طفلان، درسنگرت جوانان بیـــــــــــــــداربـود هـزاران، ویـس قــرن، دره صـوف ســـــــــــــــــازش نمی پـذیـریم، آزاده ودلـــــیـریـــــم نــــــــــــــــبرد، تـاداریـم خــون دربـــدن دره صــوف بس است دیگـــــــــــــراسارت، قبول رنج وذلّـــت رویم ســوی شــــهادت، خونـین کفن دره صـوف شــــــــــــادابی دربهاران، خوش آبی درزمســتان بردشت وکوه، غزالان، اشک ختن دره صوف . آخرین مطالب
آرشيو وبلاگ
لینک های مفید پنجشنبه ۲۶ بهمن ۱۴۰۲ :: ۱۲:۴۴ ب.ظ :: نويسنده : محمدنایب علی توسلی دره صوفی
تاریخچه رادیو در افغانستان/ به مناسبت ۹۹ ساله شدن رادیو در این کشور
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۰۴ ﺷﻤﺴﯽ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﻬﻨﺪﺱ ﻋﻄﺎﺍﻟﻠﻪ ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﺍﻣﺎﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺁﻣﻮﺯﺵﻫﺎﯼ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺭﺍﻩﺍﻧﺪﺍﺯﯼ ﻭ ﻧﺼﺐ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻓﺮﺍ ﺑﮕﯿﺮﺩ .
ﺍﯾﻦ ﺷﺨﺺ ﯾﮑﺴﺎﻝ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﺳﭙﺮﯼ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻓﺮﺍ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺁﻣﻮﺯﺵﻫﺎﯼ ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﻭ ﺩﻭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪﻩ ﺭﺍﺩﯾﻮ، ﺑﻪ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ .
ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺎﺭﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﻭ ﺍﻓﻐﺎن ﮐﺎﺭ ﻧﺼﺐ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﺭﺳﯿﺪ ﻭ ﺻﺪﺍﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﮐﻮﭼﮏ « ﮐﻮﺗﯽ ﻟﻨﺪﻧﯽ » ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪﻩ ﮐﻮﭼﮏ ۲۰۰ ﻭﺍﺕ ﺭﻭﯼ ﻣﻮﺝ ۳۶۰ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﮔﻮﺵ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﮐﺎﺑﻞ ﺭﺳﯿﺪ . ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺭﺍﺩﯾﻮ «ﮐﻮﺗﯽ ﻟﻨﺪﻧﯽ» ﮐﻪ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﺻﺪﺍﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺨﺶ ﺷﺪ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺑﺎﺷﮑﻮﻫﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﻮﻩ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺍﻟﯿﻪ ﺷﻬﺮ ﻗﺪﯾﻢ، ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﻏﺮﺏ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﮐﺎﺑﻞ، ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﭘﻞ ﻫﺎﺭﺗﻞ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭﻟﯽ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﯿﭻ ﺍﺛﺮﯼ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺻﺪﺍﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ، ﻓﻘﻂ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪﺍﻥ ﮐﺎﺑﻞ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺷﻨﯿﺪﻥ ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻥ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﻋﻤﺮ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﺧﯿﻠﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻧﺒﻮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۰۷ ﺍﺯ ﭘﺨﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﺯ ﻣﺎﻧﺪ . ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭ ﺑﺎﻍ ﭘﻞ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺎﻩ، ﺑﺎ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻣﺠﻠﺲ ﻋﺎﻟﯽ ﻭﺯﺭﺍ، ﯾﮏ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪﻩ ﺭﺍﺩﯾﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻭ ﻫﻔﺖ ﻫﺰﺍﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﯽ ﻣﻌﺎﺩﻝ ۳۲ ﻫﺰﺍﺭ ﭘﻮﻧﺪ ﺍﺳﺘﯿﺮﻟﯿﻨﮓ ﺍﺯ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﺧﺮﯾﺪﺍﺭﯼ ﺷﺪ ﻭ ﮐﺎﺭ ﻧﺼﺐ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۷ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﺑﺎﻍ ﭘﻞ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺎﺑﻞ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ . ﭘﺨﺶ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﯾﮏ ﻭﻗﻔﻪ ۱۳ ﺳﺎﻟﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺻﺪﺍﺭﺕ ﺷﺎﻩ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﺧﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ﺣﻤﻞ ۱۳۲۰ ﺷﻤﺴﯽ ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﺴﻦ ﺧﺎﻥ ﻭ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﺳﺮﺩﺍﺭ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻌﯿﻢ ﺧﺎﻥ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺻﺪﺍﺭﺕ ﻭ ﻭﺯﯾﺮ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ . ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﺍﻭﻟﯿﻪ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺁﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪﻩ ۲۰ ﮐﯿﻠﻮﻭﺍﺕ ﺭﻭﯼ ﻣﻮﺝ ﻣﺘﻮﺳﻂ ۶۶۰ ﻣﺘﺮ ﺍﺯ ﺳﺎﻋﺖ ﻫﻔﺖ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻇﻬﺮ ﺁﻏﺎﺯ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﺩﻭ ﻧﯿﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺻﺒﺢﻫﺎ ﻫﻢ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻧﺪﻩ ﭘﺨﺶ ﻣﯽﺷﺪ . ﺍﻭﻟﯿﻦ ﮔﻮﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﮔﻮﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ « ﮔﻮﯾﺎ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩﯼ » ﻭ « ﺭﻗﯿﻪ ﺍﺑﻮﺑﮑﺮ)« ﺭﻗﯿﻪ ﺣﺒﯿﺐ ) ﻭ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﮔﻮﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﭘﺸﺘﻮ « ﻋﺒﺪﺍﻟﺠﺒﺎﺭ » ﻭ « ﻣﺴﺘﻮﺭﻩ » ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺷﻨﯿﺪﻩ ﺷﺪ . ﻭﻟﯽ ﺁﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺩﮐﺘﺮ ﻋﺒﺪﺍﻻﺣﻤﺪ ﺟﺎﻭﯾﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﺎﻝﻫﺎ ﻣﺪﺗﯽ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻮﺩﻩ، ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺭﻗﯿﻪ ﺍﺑﻮﺑﮑﺮ ﺻﺪﺍﯼ ﯾﮏ ﮔﻮﯾﻨﺪﻩ ﺯﻥ ﮐﻪ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﭘﺨﺶ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ : «ﻣﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﺍﻃﻼﻋﯿﻪﺍﯼ ﺭﺍ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﺯﻥ ﮐﻪ ﺧﻮﺩﺵ ﺗﺮﮎ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺷﻮﻫﺮﺵ ﺍﻓﻐﺎﻥ، ﭘﺨﺶ ﮐﺮﺩﯾﻢ، ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺳﻮﺍﺩ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻭ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﯾﺎﺩ ﻧﺪﺍﺷﺖ . ﻣﺎ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻟﻔﺒﺎﯼ ﻻﺗﯿﻦ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯽ ﻣﯽﻧﻮﺷﺘﯿﻢ ﻭ ﺍﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﯽﺧﻮﺍﻧﺪ . ﺑﻌﺪ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﺻﺪﺍﯼ ﯾﮏ ﺯﻥ ﺍﻓﻐﺎﻥ . ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎﺭ « ﻣﺴﻌﻮﺩﻩ ﺟﻼﻝ » ﮐﻪ ﺩﺧﺘﺮﯼ ﺧﺮﺩﺳﺎﻝ ﺑﻮﺩ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮏ ﺩﻭﺷﯿﺰﻩ ﮐﻮﭼﮏ ﺍﻃﻼﻋﯿﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻧﺪ .» ﺩﮐﺘﺮ ﺟﺎﻭﯾﺪ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ « ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﺑﯿﺴﺘﻢ »، ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ : ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺯﻧﯽ ﮐﻪ ﺻﺪﺍﯾﺶ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻄﻠﻖ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﭘﺨﺶ ﺷﺪ، ﺭﻗﯿﻪ ﺍﺑﻮﺑﮑﺮ ﯾﺎ ﺭﻗﯿﻪ ﺣﺒﯿﺐ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﺍﺵ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺗﯿﭗ ﺭﯾﮑﺎﺩﺭ (ﺿﺒﻂ ﺻﻮﺕ ) ﺭﻓﺘﯿﻢ ﻭ ﺻﺪﺍﯾﺶ ﺭﺍ ﺿﺒﻂ ﮐﺮﺩﯾﻢ . ﺍﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ «ﺯﻥ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ » ﯾﮏ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺛﺒﺖ ﮐﺮﺩﯾﻢ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﭘﺨﺶ ﺷﺪ ﺍﺻﻮﻝﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭ ۲۵ ﺟﺪﯼ ۱۳۱۹ « ﺍﺻﻮﻟﻨﺎﻣﻪ ﺭﺍﺩﯾﻮ » ﺩﺭ ۲۷ ﻣﺎﺩﻩ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺗﺒﺼﺮﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﭘﺴﺖ ﻭ ﺗﻠﮕﺮﺍﻑ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﭘﺸﺘﻮ ﺗﻬﯿﻪ ﻭ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻭﻝ ﺩﻟﻮ ۱۳۲۳ ﺩﺭ ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ۳۰۰ ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﭖ ﺭﺳﯿﺪ . ﺩﺭ ﻣﺎﺩﻩ ۱۰ ﺍﯾﻦ ﺍﺻﻮﻝﻧﺎﻣﻪ، ﺑﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺍﯾﻦ ﺍﺻﻮﻝﻧﺎﻣﻪ ﺍﺯ ﺧﺎﺭﺝ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﯾﮏﻣﺎﻩ ﻓﺮﺻﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺮﺍﯼ ﺟﻮﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮﯼ ﺧﻮﺩ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺩﺭﻏﯿﺮ ﺍﯾﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻣﺎﻣﻮﺭﯾﻦ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺷﺪ ﺻﺎﺣﺐ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﯿﺪ . ﺩﺭ ﻣﺎﺩﻩ ۱۱ ﻭ ۱۲ ﺍﯾﻦ ﺍﺻﻮﻝﻧﺎﻣﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺍﺭﺩ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﯾﮏ ﺍﻓﻐﺎﻧﯽ ﺟﻮﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﻓﺮﻭﺵ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺩﯾﮕﺮﯼ، ﻣﻮﻇﻒ ﺍﺳﺖ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﺟﻮﺍﺯ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺷﺨﺺ ﺟﺪﯾﺪ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﻮﺩ . ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﺩﺭ ﻣﺎﺩﻩ ۱۵ ﺍﯾﻦ ﺍﺻﻮﻝﻧﺎﻣﻪ، ﺩﺍﺭﻧﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﭼﺮﺍﻍ ﺩﺍﺭ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﺯﻝ ﻭ ﺍﺗﻮﻣﺒﯿﻞﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻧﺼﺐ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻣﻮﻇﻒ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ۲ ﺍﻓﻐﺎﻧﯽ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺘﻞﻫﺎ ﻭ ﮐﺎﻓﻪﻫﺎ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ۵ ﺍﻓﻐﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﻣﺎﻟﯿﺎﺕ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻭ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﻭﻻﯾﺎﺕ (ﺍﺳﺘﺎﻧﻬﺎ) ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺮﯾﺴﺘﻞ (ﺑﯽ ﭼﺮﺍﻍ) ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ۵۰ ﭘﻮﻝ ﻣﺎﻟﯿﺎﺕ ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﻃﺒﻖ ﺍﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥﻫﺎ ﺍﺯ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﺎﻟﯿﺎﺕ ﻣﻌﺎﻑ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺍﺻﻮﻝﻧﺎﻣﻪ ﭘﯿﺮﺍﻣﻮﻥ ﺗﻌﻤﯿﺮﺍﺕ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺎﺩﻩ ۲۲ ﺁﻣﺪﻩ : ﺍﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺭﺍ ﺗﺮﻣﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻣﻮﻇﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻧﺎﻣﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺎﻟﮏ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺟﻮﺍﺯ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺘﺬﮐﺮﻩ ﺑﻪ ﺗﺮﻣﯿﻢ ﺁﻥ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﻨﯽ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﻃﻼﻉ ﻧﺪﺍﺩﻧﺪ، ﻭ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽ ﻏﻔﻠﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺸﻒ ﺷﺪ، ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﺰﺍﯼ ﻻﺯﻣﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ . ﺩﺭ ﻣﺎﺩﻩ ۲۴ ﺍﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﺍﺯ ﺍﺗﺒﺎﻉ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﭘﺴﺖ ﻭ ﺗﻠﮕﺮﺍﻑ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﻣﯿﻢ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ . ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺍﺩﺑﯽ ﻭ ﻫﻨﺮﯼ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﺎﻝﻫﺎ، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﺧﺒﺎﺭ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺍﺩﺑﯽ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺁﻥ ﺭﺍ، ﺭﺷﯿﺪ ﻟﻄﯿﻔﯽ، ﺧﻠﯿﻞ ﺍﻟﻠﻪ ﺧﻠﯿﻠﯽ، ﮔﻠﭙﺎﭼﺎ ﺍﻟﻔﺖ، ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﭘﮋﻭﺍﮎ، ﻋﻠﯽ ﺍﺣﻤﺪ ﮐﻬﺰﺍﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻣﯽﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺯﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﺻﻼﺡ ﺍﻟﺪﯾﻦ ﺳﻠﺠﻮﻗﯽ ﺭﺋﯿﺲ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﺷﺪ . ﺑﻪ ﺗﺪﺭﯾﺞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺍﺩﺑﯽ ﻭ ﻫﻨﺮﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۴۲ ﺍﺩﺍﺭﻩ « ﻫﻨﺮ ﻭ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﺭﺍﺩﯾﻮ » ﺑﻮ ﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭﯼ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﭘﺮ ﺷﻨﻮﻧﺪﻩﺗﺮﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺑﻮﺩ . «ﺯﻣﺰﻣﻪﻫﺎﯼ ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎﻡ»، «ﻣﺠﻠﻪ ﺭﺍﺩﯾﻮﺋﯽ»، «ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭﺍﻡ»، «ﺍﺯ ﻫﺮ ﭼﻤﻦ ﺳﻤﻨﯽ»، «ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺭﺍﺩﯾﻮﺋﯽ »، « ﻣﻌﺮﻓﯽ ﭼﻬﺮﻩﻫﺎﯼ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ »، « ﺩﺍﻧﻪﻫﺎﯼ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ »، « ﺩﻧﯿﺎﯼ ﺍﺩﺏ »، « ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺷﺐ »، « ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﯼ ﺩﻧﺒﺎﻟﻪﺩﺍﺭ »، « ﺁﯾﻨﻪ ﺁﺩﯾﻨﻪ » ﻭ « ﺩﻧﯿﺎﯼ ﮐﺘﺎﺏ »، ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺍﺩﺑﯽ ﻭ ﻫﻨﺮﯼ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﭘﺨﺶ ﻣﯽﺷﺪ . ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺩﺭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺍﺩﺑﯽ، ﭘﺨﺶ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ ﺍﺯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﯼ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻣﯽﺁﻣﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﺍﺟﺮﺍﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ . « ﮐﺮﯾﻢ ﺷﻮﻗﯿﻢ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﻣﺮﺩﯼ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﻭﺍﺯ ﺍﻭ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﭘﺨﺶ ﺷﺪ ﻭ ﺁﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻋﺒﺪﺍﻻﺣﻤﺪ ﺟﺎﻭﯾﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ : ﺍﻭﻟﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺁﻭﺍﺯ ﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﺴﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪ، ﮐﺮﯾﻢ ﺷﻮﻗﯽ ﺑﻮﺩ . ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻏﻼﻡ ﺣﺴﯿﻦ، ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻗﺎﺳﻢ ﺍﻓﻐﺎﻥ، ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻧﺘﻮ ﻭ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻗﺮﺑﺎﻧﻌﻠﯽ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﻧﺨﺴﺖ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﭘﺨﺶ ﺷﺪ . ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﮐﺜﺮﯾﺖ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﺯﻝ ﺧﻮﺩ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﻭ ﭼﻬﺎﺭﺭﺍﻩ ﯾﮏ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻧﺼﺐ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﻭﺭ ﺁﻥ ﺟﻤﻊ ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺳﺎﺯ ﻭ ﺁﻭﺍﺯ ﻭ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﮔﻮﺵ ﻣﯽﺩﺍﺩﻧﺪ . ﻇﺎﻫﺮ ﻫﻮﯾﺪﺍ، ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺟﺮﻗﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﺍﺩﯾﻮﻫﺎﯼ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ : ﺍﺯ ﺭﻭﺯﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻧﺪﺍﺷﺘﯿﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻨﯿﺪﻥ ﺁﻫﻨﮓﻫﺎ، ﺷﺒﺎﻧﻪﺭﻭﺯﯼ ﺑﺎﻡ ﻣﯽﺧﻮﺍﺑﯿﺪﻡ ﻭ ﺁﻥ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺯﯾﺎﺩ ﺩﺭﺳﺖ ﺷﻨﯿﺪﻩ ﻧﻤﯽﺷﺪ ﻭ ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﺎﺭﺍﺣﺖ ﺑﻮﺩﻡ، ﻧﺎﺭﺍﺣﺖﺗﺮ ﻣﯽﺷﺪﻡ … ﯾﺎ ﺭﻭﺯﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻨﯿﺪﻥ ﯾﮏ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﺯ ﻃﺮﯾﻖ ﻟﻮﺩﺳﭙﯿﮑﺮ ﻋﻤﻮﺩﯼ ﺟﺎﺩﻩ ﻣﯿﻮﻧﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﺭﺧﺖﻫﺎ ﺍﯾﺴﺘﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﺪﻡ ﮐﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻧﯿﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺳﺮﺩﯼ ﺭﺍ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻢ ﻭ ﻏﻤﮕﯿﻨﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺩﻫﻤﺰﻧﮓ ﺑﺮ ﻣﯽﮔﺸﺘﻢ . ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺗﺮﺍﻧﻪ ﺑﺎ ﺻﺪﺍﯼ ﺯﻥ ﺷﻨﺪﯾﻦ ﺻﺪﺍﯼ ﺯﻥ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ، ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺮﺩﻡ ﺧﯿﻠﯽ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻃﻨﯿﻦ : ﺩﺭ ﻓﻀﺎﯼ ﺗﻌﺼﺐ ﺁﻟﻮﺩ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ، ﺯﻣﺰﻣﻪ ﺁﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﺻﺪﺍﯼ ﯾﮏ ﺯﻥ، ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺯ ﯾﮏ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻧﺒﻮﺩ . ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۲۵ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﻭﺍﺯ ﯾﮏ ﺩﺧﺘﺮ ﺷﺶ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ « ﺩﻭﺷﯿﺰﻩ ﮐﻮﭼﮏ » ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺑﻪ ﮔﻮﺵ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺳﯿﺪ . ﻧﺎﻡ ﺍﺻﻠﯽ ﺍﻭ « ﻓﺮﺷﺘﻪ » ﻭ ﺍﺯ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻋﺒﺪﺍﻟﻐﻔﻮﺭ ﺑﺮﺷﻨﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﺴﺌﻮﻝ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺑﻮﺩ ﺩﻭ ﺁﻫﻨﮓ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺳﺎﺩﻩﺍﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺛﺒﺖ ﺁﻫﻨﮓﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺑﻮﺩ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﭘﺨﺶ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻣﺮﺩﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ . ﻫﻤﮑﺎﺭﯼ ﺍﯾﻦ ﺩﺧﺘﺮ ﺑﺎ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺯﯾﺎﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﯿﺪﺍ ﻧﮑﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﻮﺍﻧﻊ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﯽ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺭﺍ ﮐﻨﺎﺭ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﯿﻼﺕ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻣﻼﻟﯽ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩ . « ﺳﺎﻣﻌﻪ ﻣﯿﺮﺯﺍﺩ » ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ « ﺷﻬﻼ » ﺩﺭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺁﻭﺍﺯ ﻣﯽﺧﻮﺍﻧﺪ، ﺩﻭﻣﯿﻦ ﺩﺧﺘﺮﯼ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺻﺪﺍﯾﺶ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺷﻨﯿﺪﻩ ﺷﺪ . ﺳﺎﻣﻌﻪ ﻣﯿﺮﺯﺍﺩ ﺧﻮﺍﻫﺮ ﺻﺎﻟﺤﻪ ﻓﺎﺭﻭﻕ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩﯼ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﺪﯾﺮ ﺩﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻥ ﻣﻼﻟﯽ ﺩﺭ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻮﺩ . ﺁﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺳﺎﻣﻌﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ « ﻗﺼﺎﺭﯾﺦ ﻣﻼﻟﯽ ﯾﺎ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺩﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻥ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ » ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺑﻪ ﺁﻭﺍﺯ ﺧﻮﺍﻧﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﭼﺸﻢ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻭ ﻣﺪﯾﺮﺍﻥ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻣﻼﻟﯽ ﺍﺯ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﻓﺮﺍﺭ ﻣﯽﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻣﯽﺭﺳﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺁﻭﺍﺯ ﺑﺨﻮﺍﻧﺪ : « ﻫﯿﭻ ﻭﻗﺖ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻢ ﻧﻤﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﻮﺍ ﺳﺮﺩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﻦ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻢ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺩﯾﻮﺍﺭ ﺑﭙﺮﻡ (ﻓﺮﺍﺭ ﮐﻨﻢ ) ﺩﻡ ﺩﺭ (ﻣﺪﺭﺳﻪ ) ﺑﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻢ ﺭﻓﺘﻢ ﻭ ﯾﮏ ﮐﻤﯽ ﻣﻨﺘﻮﯼ ﺁﻧﻮﻗﺖ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻗﺎﺑﭽﯽ (ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ) ﺧﺮﯾﺪﻡ ﻭ ﺩﻭﺳﺘﻢ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮔﭗ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﻣﻦ ﭘﺮﯾﺪﻡ ﻃﺮﻑ ﺭﺍﺩﯾﻮ، ﯾﮏ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻓﻮﻕ ﺍﻟﻌﺎﺩﻩ ﻣﻘﺒﻮﻝ ﺭﺍ ﺛﺒﺖ ﮐﺮﺩﻡ ﮐﻪ ﺷﻌﺮ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﻖ ﻭﺍﻟﻪ ﺑﻮﺩ . ﻭﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺭﻓﺘﻢ، ﭘﺪﺭﻡ ﮔﻔﺖ ﭼﺮﺍ ﺍﯾﻦ ﻗﺪﺭ ﺩﯾﺮ ﺁﻣﺪﯼ، ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﺼﻨﻔﺎﻧﻢ ﺗﮑﯿﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩﻡ . ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮﺩﯼ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻠﯽ ! ﮔﻔﺖ ﻓﮑﺮﻧﮑﻨﯽ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺭﻓﺘﻨﺖ ﺧﺒﺮ ﻧﺪﺍﺭﻡ . ﺑﺎﻭﺭ ﮐﻨﯿﺪ، ﺩﻩ ﺩﺍﻧﻪ ﭼﻮﺏ ﺑﯿﺪ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺳﺮﻡ ﺷﮑﺴﺖ، ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﺣﺪﯼ ﮐﺘﮏ ﺯﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﻟﻠﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﻣﺎﻧﺪﻡ . ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﭘﺮﺳﯿﺪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻣﯽﺭﻭﯼ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻠﯽ ! ﺗﺎ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺧﻮﺩﺵ ﺿﻌﻒ ﮐﺮﺩ … ﺳﺎﻣﻌﻪ ﻣﯿﺮﺯﺍﺩ، ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺭﻗﯿﻪ ﺣﺒﯿﺐ، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻭﺍﺯ، ﮔﻮﯾﻨﺪﻩ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺷﺪ ﻭ ﺧﺒﺮﻫﺎﯼ ﺻﺒﺢ ﻭ ﻋﺼﺮ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻭ ﺑﻌﻀﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺍﺩﺑﯽ ﻭ ﻣﻮﺯﯾﮑﺎﻝ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﻬﺪﯼ ﻇﻔﺮﯾﺎﺭ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﯽﮐﺮﺩ . ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺳﺎﻣﻌﻪ، « ﺁﺯﺍﺩﻩ »، « ﻧﺎﻫﯿﺪ » ﻭ ﺯﻧﯽ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ « ﻋﺎﻟﻤﺘﺎﺏ » ﺩﺭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺁﻭﺍﺯ ﺧﻮﺍﻧﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺎﻥ ﻓﻘﻂ ﺁﺯﺍﺩﻩ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺩﺭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺁﻭﺍﺯ ﺧﻮﺍﻧﯽ ﮐﺮﺩ . ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۲۹ ﺷﻤﺴﯽ ﺻﺪﺍﯼ ﺩﺧﺘﺮﯼ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ « ﭘﺮﻭﯾﻦ » ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﺻﻠﯽ ﺍﻭ ﺧﺪﯾﺠﻪ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺷﻨﯿﺪﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﺯﯾﺎﺩ ﺷﻨﻮﻧﺪﻩﻫﺎ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﺪ . ﺁﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻋﺒﺪﺍﻟﻮﻫﺎﺏ ﻣﺪﺩﯼ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ﺣﻮﺕ ۱۳۲۹ ﺷﻤﺴﯽ، ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻟﻄﯿﻔﯽ، ﺑﺎ ﯾﮏ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺛﺒﺖ ﺻﺪﺍ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻝ ﭘﺮﻭﯾﻦ ﺭﻓﺖ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺁﻫﻨﮓ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺰﻟﺶ ﺛﺒﺖ ﮐﺮﺩ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﺑﻌﺪ ﺍﯾﻦ ﺁﻫﻨﮓﻫﺎ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮﯼ ﮐﺎﺑﻞ ﭘﺨﺶ ﺷﺪ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎﻥ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ . ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﺍﺯ ﺻﺪﺍﯼ ﭘﺮﻭﯾﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﯼ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﺷﻮﺩ، ﻭ ﺩﺭ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺳﺎﻝ ۱۳۳۰ ﺩﻩ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺭﺍﺩﯾﻮ، ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﭘﺮﻭﯾﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﭼﺎﺩﺭﯼ ﺑﺮﻗﻊ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺩﺍﺷﺖ، ﻭﺍﺭﺩ ﺍﺳﺘﻮﺩﯾﻮﯼ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺷﺪ ﻭ ﺁﻫﻨﮓ « ﮔﻠﻔﺮﻭﺵ » ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺷﺪ ﻭ ﺷﻌﺮ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ ﺧﻠﯿﻞ ﻭ ﺁﻫﻨﮓ ﺁﻥ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻏﻼﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﺧﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﺟﺮﺍ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺁﻫﻨﮓ ﺗﺎ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﭘﺮ ﺷﻨﻮﻧﺪﻩﺗﺮﯾﻦ ﺁﻫﻨﮓﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻮﺩ . ﻋﺒﺪﺍﻟﻮﻫﺎﺏ ﻣﺪﺩﯼ، ﺁﻭﺍﺯ ﺧﻮﺍﻥ ﻭ ﮐﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ، ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺁﻫﻨﮓ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﯼ ﺁﻫﻨﮕﺴﺎﺯﯼ، ﺷﻌﺮ ﻭ ﺁﻭﺍﺯ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻇﺮ ﻧﯿﺰ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺁﻫﻨﮕﻬﺎﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺗﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺟﻨﮓﻫﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ، ۳۱۵ ﺗﺮﺍﻧﻪ ﺑﺎ ﺻﺪﺍﯼ ﭘﺮﻭﯾﻦ ﺩﺭ ﺁﺭﺷﯿﻮ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﻮﺩ . ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺑﺮﻭﻥ ﻣﺮﺯﯼ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۳۴ ﺷﻤﺴﯽ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺟﺪﯾﺪ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺩﺭ ﺟﺎﺩﻩ ﺍﻧﺼﺎﺭﯼ ﻭﺯﯾﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﮐﺒﺮ ﺧﺎﻥ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﻬﻨﺪﯾﺴﻦ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ، ﻭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺍﺯ ﭘﻞ ﺑﺎﻍ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩ . ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﺍﻭﻟﯿﻪ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻓﻘﻂ ﻣﺮﺩﻡ ﮐﺎﺑﻞ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﻭﻻﯾﺎﺕ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﺷﻨﯿﺪﯾﻦ ﺻﺪﺍﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۴۲ ﺷﻤﺴﯽ ﺑﺎ ﮔﺸﺎﯾﺶ ﺗﺎﺳﯿﺴﺎﺕ ﺟﺪﯾﺪ ﻭ ﺭﺍﻩﺍﻧﺪﺍﺯﯼ ﭼﻨﺪ ﺍﺳﺘﻮﺩﯾﻮ ﺛﺒﺖ ﻭ ﭘﺨﺶ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺷﺪ ﻭ ﻧﺎﻡ « ﺭﺍﺩﯾﻮﮐﺎﺑﻞ » ﺑﻪ « ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ » ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺖ ﻭ ﺭﻭﯼ ﻣﻮﺝ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﯾﮏ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﻮﺝ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻫﻤﺠﻮﺍﺭ ﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺻﺪﺍﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ . ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﻮﺝ ﮐﻮﺗﺎﻩ، ﭘﺨﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻧﯿﺰ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺍﺭﺩﻭ، ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ، ﻋﺮﺑﯽ، ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﯼ؛ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﻭ ﺭﻭﺳﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺨﺶ ﻣﯽﮐﺮﺩ . ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﮔﻮﯾﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﮐﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﻫﻪ ﭼﻬﻞ ﻭ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺑﯿﺸﺘﺮ، ﺑﻪ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﻋﺰﺍﻡ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎﯼ ﺗﺎﺯﻩ ﺍﯼ ﮐﺴﺐ ﮐﻨﻨﺪ . ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۴۹ ﯾﮏ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺳﻔﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺑﯽ ﺑﯽ ﺳﯽ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺯﺩﯾﺪ ﮐﺮﺩﻧﺪ . ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺭﺍﺩﯾﻮ، ﺁﮊﺍﻧﺲ ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﯼ ﺑﺎﺧﺘﺮ، ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﮐﺎﺑﻞ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺷﺪ، ﻭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﮐﺎﺑﻞ ﺍﺧﺒﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﯾﻖ ﺍﯾﻦ ﺧﺒﺮ ﮔﺰﺍﺭﯼ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ، « ﺗﯿﻠﯽ ﺗﺎﯾﭗ » ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ . « ﭘﺸﺘﻮﻥ ﮊﻍ » ﻧﺎﻡ ﻣﺠﻠﻪﺍﯼ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﻣﺮﮐﺰ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻫﺮ ۱۵ ﺭﻭﺯ ﯾﮏ ﺑﺎﺭ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﺷﺪ ﻭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻭ ﻣﺤﺘﻮﺍﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻭ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﺠﻠﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﭖ ﻣﯽﺭﺳﯿﺪ . ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺪﺗﯽ ﻣﺠﻠﻪ ﭘﺸﺘﻮﻥ ﮊﻍ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ ﻭ ﻣﺠﻠﻪ « ﺁﻭﺍﺯ » ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﺷﺪ. پیوندهای روزانه
پيوندها
لینک های مفید  پربازدیدترین مطالب
کد پربازدیدترین |
||
|
تمامی حقوق این وبلاگ محفوظ است |طراحی : پیچک
|