دره صوف سر زمین آزادگان
دره صوف در گذر تاریخ- سیرعلمی،هنری،اقتصادی ،سیاسی چهره های اکادمیک...
درباره وبلاگ


وبلاگ « دره صوف سر زمین آزادگان» با نگاه جدید به مسائل علمی، فرهنگی؛ دینی ، اجتماعی وسیاسی؛ دره صوف افغانستان و بارعایت اصل احترام متقابل افکار ، عقاید واندیشه دیگران ، تمایل دارد درعرصه های فوق اطلاع رسانی و اظهار نظرنماید و لذا در حوزه نظر و اندیشه ای از اظهار نظر کلیه اندیشمندان و متفکران استقبال می کند.
به امیدی روزی که آزادی واقعی،درسر زمین  استبداد زده افغانستان تحقق پیدا کند.
                       ***
naeeb.tawassuli@gmail.com
                       ***
پامیــربـه حیــرت آمـد ازپـــایــــــــــــــداری، بـــابـــا     
آفــــــــــرین گــفت: نبــرد تــن به تن دره صــوف
جرمت چه بود که قلبت بخون تپان نمودند؟   
زچیست زدنـد به آتـــش اهـل فـتن دره صوف؟
درکشـــــــــــــور خــــــــود آخــرما بودیــم مـــهاجـــــــر     
جاــن و روان به زنجــــــیر،زنجــیرشکن دره صوف
دارد به دل هـــــــــــــزاران، داســــــــتان غمگـساران     
ازکــــــــین اهــل عـــدوان، کوه ودمن دره صــوف
بادا بــلــند نـامـت پــایـــــــــــــــــــــنده بــاد قــامــــــت      
آزاد یسـت پــــــــیامــت، بــرهـم وطــن دره صـوف
رفتند به خــــــــــــواب طفلان، درسنگرت جوانان      
بیـــــــــــــــداربـود هـزاران، ویـس قــرن، دره صـوف
ســـــــــــــــــازش نمی پـذیـریم، آزاده ودلـــــیـریـــــم       
نــــــــــــــــبرد، تـاداریـم خــون دربـــدن دره صــوف
بس است دیگـــــــــــــراسارت، قبول رنج وذلّـــت      
رویم ســوی شــــهادت، خونـین کفن دره صـوف
شــــــــــــادابی دربهاران، خوش آبی درزمســتان      
بردشت وکوه، غزالان، اشک ختن دره صوف .
لینک های مفید
جمعه ۲۸ مهر ۱۴۰۲ :: ۹:۱۶ ب.ظ ::  نويسنده : محمدنایب علی توسلی دره صوفی

قیام چنداول

قیام چِنداوُل اولین مبارزه مردمی در کابل برای براندازی نظام کمونیستی در افغانستان، بود که در ۲ تیر/سرطان ۱۳۵۸ش در منطقه شیعه‌نشین چنداول کابل روی داد و ساعتی بعد شکست خورد. این اقدام که با خلع‌سلاح مأموران پلیس آغاز شد، بخشی از یک برنامه گسترده برای اجرا در مناطق مختلف کابل بود، اما تنها در چنداول عملیاتی شد و الهام‌بخش اعتراضات، تظاهرات‌ها و قیام‌های فراوانی بر ضد دولت کمونیستی در افغانستان شد.

پیشینه

پس از کودتای ۷ اردیبهشت ۱۳۵۷ش که کمونیست‌ها به‌عنوان حزب دموکراتیک خلق افغانستان به‌رهبری نورمحمد تره‌کی قدرت را به دست گرفت، برای مدتی بیش از یک سال، هیچ راهپیمایی و تظاهرات مستقلی در کابل برگزار نشد.[۱]

بی‌توجهی دولت کمونیستی به احکام اسلامی، فساد در کادرهای حزبی و اتکا به کمک‌های مالی و فکری روسیه شوروی، سبب شد علمای سراسر افغانستان، فتوای جهاد صادر کنند.[۲] پس از آن بود که مردم در نقاط مختلف افغانستان مانند نورستان، بدخشان، و دره صوف، دست به اعتراض و قیام‌های محدود زدند.[۳] قیام هرات در ۲۴ اسفند ۱۳۵۷ هم در همین شرایط روی داد و یک نقطه عطف جدی در مبارزه مردم با دولت کمونیستی بود. قیام هرات، شدت عمل دولت کمونیستی را افزایش داد. اما قیام چنداول، اولین حرکت جدی و برنامه‌ریزی‌شده برای براندازی دولت کمونیستی، در پایتخت (کابل) بود.[نیازمند منبع]

پیش از قیام چنداول، حرکت‌های دیگری هم در کابل برنامه‌ریزی شده بود، اما یا پیش از اجرا کشف شدند، و یا چندان اهمیتی نیافتند.[نیازمند منبع]

برنامه‌ریزی کامل، اجرای محدود

گروه‌هایی از جمله حزب اسلامی، جمعیت اسلامی، حرکت انقلاب اسلامی و حرکت اسلامی[۴]، با هدف برانداختن دولت کمونیستی، عملیاتی را برنامه‌ریزی کردند که قرار بود در ۲ تیر ۱۳۵۸، انفجارهای متعددی در یک زمان در سراسر کابل روی دهد و پس از پیروزی عملیات و سقوط دولت، بیانیه‌ای از رادیو خوانده شود.[نیازمند منبع]

اختلاف نظرها درباره دلیل افشای قیام

قیام ۲ تیر ۱۳۵۸ش که قرار بود در مناطق مختلف کابل اجرا شود، تنها در چنداول عملیاتی شد. میرآقا حقجو، معتقد بود برخی گروه‌های چپ که در این حرکت سهیم بوده‌اند، آن را افشا کرده و سپس رهبران این عملیات در تماس با نیروها در مناطق مختلف، لغو حرکت را اعلام می‌کنند، اما نمی‌توانند با نیروهای حاضر در چنداول تماس بگیرند و در نتیجه این حرکت تنها در چنداول روی می‌دهد.[۵]

اما نشریه دفتر شورای ثقافتی جهاد افغانستان که در سال ۱۳۶۴ش منتشر شده، انفجار پیش از موعد یکی از بمب‌ها در نزدیک پل باغ عمومی کابل، باعث افشای این حرکت و مسدود شدن راه‌های مهم شهر از سوی دولت شد.[۶]

جزئیات قیام چنداول

ساعت ۱۰ صبح شنبه ۲ تیر ۱۳۵۸ش، چند تن از اعضای مجاهدین وارد ساختمان ۱۴ طبقه سینمای پامیر شدند و مأموران پلیس را خلع‌سلاح کردند. بام سینمای پامیر، محل نگهداری سلاح و مهماتی بود که برای سرکوب مردم فراهم شده بود. پس از تصرف سینمای پامیر و خلع سلاح ماموران، پاسگاه چنداول و دیگر مراکز انتظامی محلی نیز تصرف شد.[۷]

پس از این، مردم به تدریج اجتماع کردند و شعارهایی مانند «مرگ بر تره‌کی»، «مرگ بر روسیه»، «زنده باد اسلام» و «الله اکبر» سرمی‌دادند.[۸] ۱۰۰ هزار نفر که بیشتر آنها هزاره بودند، با پرچم‌های سبز در جاده میوند در منطقه چنداول به راه افتادند.[۹] پس از آن نیروهای دولتی وارد شدند و تظاهرکنندگان و عابران را به گلوله بستند و دست‌کم ۳۰۰ نفر را کشتند.[۱۰] بیمارستان‌های کابل به رغم همدردی پزشکان، به دلیل ترس از حکومت، از پذیرفتن مجروحان ابا می‌کردند.[۱۱] با این حال، روز بعد مردم هزاره دوباره دست به تظاهرات زدند.

دولت کمونیستی پس از قیام چنداول

بازداشت‌های دسته‌جمعی مخالفان دولت، تا یک ماه ادامه داشت و دست‌کم ۳ هزار نفر از مردم هزاره بی هیچ تحقیقی از خیابان‌ها جمع‌آوری شده و مفقودالاثر شدند، یا در گورهای دسته‌جمعی به خاک سپرده شدند. به دلیل آنکه بیشتر تظاهرکنندگان شیعه بودند، تمام شیعیان کابل مورد سوءظن دولت قرار گرفتند.[۱۲]

حکومت افغانستان، در اطلاعیه‌ای که در ۲ تیر ۱۳۵۸ از رادیو کابل خوانده شد و روز بعد در روزنامه‌ها انتشار یافت، قیام چنداول را یک حادثه کوچک و محلی قلمداد کرد که از طرف «رهبران متعصب ایران و عناصر خائن به‌وطن» برنامه‌ریزی شده است. [نیازمند منبع]

پانویس

  1. ↑ شیعیان افغانستان، ص ۱۹۸.
  2. ↑ نشریه قیام چنداول، دفتر شورای ثقافتی جهاد افغانستان، تیر ۱۳۶۴، ص ۴.
  3. ↑ نشریه قیام چنداول، دفتر شورای ثقافتی جهاد افغانستان، تیر ۱۳۶۴، ص ۵.
  4. ↑ نشریه قیام چنداول، دفتر شورای ثقافتی جهاد افغانستان، تیر ۱۳۶۴، ص ۱۰.
  5. ↑ دره صوف سر زمین آزادگان،دره صوف در گذر تاریخ- سیرعلمی،هنری،اقتصادی ،سیاسی چهره های اکادمیک.
  6. ↑ وب‌سایت حجت‌الاسلام والمسلمین سید جعفر عادلی حسینی، قیام حماسه‌انگیز چنداول و یادی از شهیدان سلحشور و حماسه‌ساز گمنام، میرآقا حق‌جو.
  7. ↑ نشریه قیام چنداول، دفتر شورای ثقافتی جهاد افغانستان، تیر ۱۳۶۴، ص ۱۰.
  8. ↑ وب‌سایت حجت‌الاسلام والمسلمین سید جعفر عادلی حسینی، قیام حماسه‌انگیز چنداول و یادی از شهیدان سلحشور و حماسه‌ساز گمنام، میرآقا حق‌جو.
  9. ↑ نشریه قیام چنداول، دفتر شورای ثقافتی جهاد افغانستان، تیر ۱۳۶۴، ص ۱۲.
  10. ↑ شیعیان افغانستان، ص ۱۹۸.
  11. ↑ نشریه قیام چنداول، دفتر شورای ثقافتی جهاد افغانستان، تیر ۱۳۶۴، ص ۱۵.
  12. ↑ شیعیان افغانستان، ص ۱۹۸.
  13. ↑ شیعیان افغانستان، ص ۱۹۹.

منابع

  • محمد عزیز بختیاری، شیعیان افغانستان، انتشارات شیعه‌شناسی، ۱۳۸۵.
  • توسلی،محمدنایب،دره صوف در گذر بحران تاریخ، انتشارات بیهقی،بلخ1399
  • نشریه قیام چنداول، دفتر شورای ثقافتی جهاد افغانستان، تیر ۱۳۶۴ شمسی.
  • وب‌سایت حجت‌الاسلام والمسلمین سید جعفر عادلی حسینی، قیام حماسه‌انگیز چنداول و یادی از شهیدان سلحشور و حماسه‌ساز گمنام، میرآقا حق‌جو.
لینک های مفید
 
 
تمامی حقوق این وبلاگ محفوظ است |طراحی : پیچک